Οιδήματα – Υπέρχρωση
Η χρόνια φλεβική στάση δημιουργεί σειρά προβλημάτων με συνέπεια τη φλεβική υπέρταση, η οποία δημιουργεί χρόνια φλεγμονή του δέρματος και των υποδόριων ιστών οίδημα, υπέρχρωση, σκλήρυνση των ιστών, έκζεμα, και παραμόρφωση του μέλους . Οι φλέβες διογκώνονται, γίνονται ελικοειδείς, πιέζουν και λεπταίνουν το δέρμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο αιμορραγίας από την πίεση ή μετά από τραυματισμό.
Οίδημα
Οίδημα (πρήξιμο) των κάτω άκρων προκαλείται από την αύξηση της τριχοειδικούς πίεσης στα κάτω άκρα, λόγω αύξησης της φλεβικής πίεσης (στάση αίματος) είτε λόγω παρακώλυσης της λεμφικής παροχέτευσης (αδυναμία απορρόφησης του αίματος από τα τριχοειδή αγγεία) και είναι ιδιαίτερα αισθητό στο κάτω μέρος του σώματος, λόγω της επίδρασης της βαρύτητας. Η εσωτερική πίεση που ασκείται στα τοιχώματα των φλεβών, σε συνδυασμό με την αύξηση της διαμέτρου των φλεβικών αγγείων, προκαλούν την παλινδρόμηση του αίματος και την ανεπάρκεια των φλεβικών βαλβίδων.
Τα αίτια του οιδήματος είναι πολυπαραγοντικά και αφορούν και άλλα συστήματα πλην των φλεβών (όπως ορμονικά, νεφρολογικά, ηπατικά προβλήματα, προβλήματα στα λεμφαγγεία, μετατραυματικής αιτιολογίας, λόγω παρατεταμένης ορθοστασίας και κούρασης, ,αρθρογενή (λόγω αρθρίτιδων και αρθροπαθειών), λόγω λήψης συγκεκριμένων φαρμάκων κ.α.
Για αυτό υπάρχουν διαφορές στη διαγνωστική προσέγγιση και τη θεραπεία του οιδήματος, ανάλογα με το υποκείμενο αίτιο ή συνυπάρχοντα ήδη υποκείμενα νοσήματα (καρδιακή, ηπατική ή νεφρική νόσος, διαβήτης, κακοήθεια, αρθρίτιδα, θρομβοεμβολική νόσος κ.α.
Πότε πρέπει να διερευνήσουμε την αιτία του οιδήματος
Όταν το οίδημα οφείλεται στην κακή λειτουργία των φλεβών, υποχωρεί με την ξεκούραση και ιδιαίτερα όταν τα πόδια τοποθετηθούν σε υψηλότερο επίπεδο από το υπόλοιπο σώμα. Αντίθετα, δεν υποχωρεί με τον τρόπο αυτόν το πρήξιμο που οφείλεται σε άλλους λόγους και θα πρέπει να γίνεται διερεύνηση της ροής του αίματος με υπερηχογράφημα αρτηριών και φλεβών κάτω άκρων, καθώς κλινική και εργαστηριακή διερεύνηση της λειτουργίας της καρδιάς, των νεφρών ή του ήπατος. Εάν δεν εντοπιστεί σχετική αιτιολογία μετά από αυτή τη διερεύνηση θα πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα ύπαρξης όγκου στην κοιλιά (με αξονική ή μαγνητική τομογραφία).
Η καρδιακή ανεπάρκεια, ανεξάρτητα από την αιτία της, στα τελικά της στάδια δημιουργεί οίδημα, όμως το πρήξιμο υποχωρεί θεαματικά με τη χορήγηση διουρητικών κατόπιν εντολής του θεράποντα ιατρού. Αντίθετα, πρήξιμο που οφείλεται σε άλλη αιτιολογία δεν υποχωρεί ουσιαστικά με τη λήψη διουρητικών.
Τι πρέπει να προσέχουμε κατά τη διάγνωση;
Έμφαση δίνεται στα παρακάτω βασικά σημεία:
- στην κατανομή του οιδήματος (ετερόπλευρο ή αμφοτερόπλευρο),
- στη διάρκεια του (οξύ ή χρόνιο),
- στο βαθμό (βαρύτητα),
- στο αν το οίδημα είναι επώδυνο ή όχι
- σε πιθανά υποκείμενα νοσήματα (καρδιακή, ηπατική ή νεφρική νόσος, διαβήτης, κακοήθεια, αρθρίτιδα, θρομβοεμβολική νόσος).
Πως αντιμετωπίζεται το οίδημα;
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει: θεραπεία του υποκειμένου προβλήματος αλλά και μέτρα καταπολέμησης των οιδημάτων. Συνιστάται χρήση ελαστικών καλτσών, τοποθέτηση των ποδιών σε ανάρροπη θέση (πιο ψηλά από το ύψος της καρδιάς) χειρομασάζ, λεμφικό μασάζ, κομπρέσες με διάλυμα αλουμινόνερου και κρύου νερού, αποφυγή ορθοστασίας, κίνηση και άσκηση, κομπρέσες αποιδηματικές με διάλυμα αλουμινόνερου σε κρύο νερό κ.α.
Παροδικά μπορεί να συστηθεί από τον θεράποντα η χρήση διουρητικών (φαρμακευτικά σκευάσματα ή διουρητικά φυτικής προέλευσης από φαρμακευτικά βότανα τα οποία προσφέρουν ικανοποιητικό αποτέλεσμα χωρίς αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα). Μπορεί να χρειαστεί η χορήγηση αντιβιοτικών λόγω φλεγμονών, δερματίτιδων, πληγών, ελκών καθώς και αντιφλεγμονώδη /παυσίπονα. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ειδικά σε διαβητικούς ασθενείς με εκδορές και πληγές, ανεξάρτητα αν αυτές είναι μικρές.
Το οίδημα χρειάζεται πολυαιτιακή και συμπτωματική αντιμετώπιση, από τον θεράποντα ιατρό, χρησιμοποιώντας τις ενδεδειγμένες μεθόδους θεραπείας.
Υπέρχρωση
Είναι πολύ συχνή επιπλοκή της φλεβικής ανεπάρκειας και οφείλεται στη μεγάλη φλεβική στάση και συμφόρηση στο αίμα λόγω αυξημένης φλεβικής πίεσης. Το αίμα διαπηδά το τοίχωμα των αγγείων, η αιμοσφαιρίνη του εισχωρεί στο δέρμα και εναποθέτει τον σίδηρο, ο οποίος δίνει το χαρακτηριστικό σκούρο καφέ χρώμα. Εμφανίζεται συνήθως κοντά στον αστράγαλο ενώ μπορεί να εξαπλωθεί και ψηλότερα στη κνήμη. Αυτή η υπέρχρωση είναι μόνιμη.